احکام نماز صحیح
بعد از مرگ انسان می شود برای نماز و عبادتهای دیگر او که
در زندگی بجا نیاورده ، دیگری را اجیر کنند یعنی به او مزد دهند
که آنها را بجا آورد و اگرکسی بدون مزد هم آنها را انجام دهد،
صحیح است .
انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل زیارت قبر
پیغمبر وامامان علیهم السلام ، از طرف زندگان اجیر شود، و
نیز می تواند کار مستحبی راانجام دهد و ثواب آن را برای مردگان
یا زندگان هدیه نماید.
کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده باید یا مجتهد باشد
یا مسایل نماز را از روی تقلید صحیح ، بداند.
اجیر باید موقع نیت ، میت را معین نماید، و لازم نیست
اسم او رابداند. پس اگر نیت کند از طرف کسی نماز می خوانم
که برای اواجیر شده ام ، کافی است .
اجیر باید خود را به جای میت فرض کند و عبادتهای او را
قضانماید، واگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای
او هدیه کند، کافی نیست .
باید کسی را اجیر کنند که اطمینان داشته باشند که
نماز را به صورت صحیح می خواند.
کسی که دیگری را برای نمازهای میت اجیر کرده اگر بفهمد
که عمل رابجا نیاورده یا باطل انجام داده باید دوباره اجیر
بگیرد.
هرگاه شک کند که اجیر عمل را انجام داده یا نه ، اگر
چه بگویدانجام داده ام ، باید دوباره اجیر بگیرد، ولی اگر
شک کند که عمل او صحیح بوده یا نه ، گرفتن اجیر لازم نیست .
کسی را که عذری دارد و مثلا نشسته نماز می خواند
نمی شود برای نمازهای میت اجیر کرد بلکه بنابر احتیاط واجب
باید کسی را هم که با تیمم یاجبیره نماز می خواند اجیر نکنند.
مرد برای زن و زن برای مرد می تواند اجیر شود، و در بلند
خواندن وآهسته خواندن نماز باید به تکلیف خود عمل نماید.
لازم نیست قضای نمازهای میت به ترتیب خوانده شود، اگر
چه بدانندکه میت ترتیب نمازهای خود را می دانسته .
اگر با اجیر شرطکنند که عمل را به طور مخصوصی انجام دهد،
باید همان طور بجا آورد و اگر با او شرطنکنند، باید در آن عمل
به تکلیف خود رفتار نماید، و احتیاطمستحب آن است که از
وظیفه خودش و میت هر کدام که به احتیاطنزدیک تر است به آن
عمل کند، مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده
و تکلیف او یک مرتبه است سه مرتبه بگوید.
اگر با اجیر شرطنکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن
بخواند، باید مقداری از مستحبات نماز را که معمول است بجا
آورد.
اگر میت ترتیب نمازهایی را که قضا شده ، می دانسته و
انسان بخواهدبرای آن نمازها اجیر بگیرد، لازم نیست برای هر
کدام آنها وقتی را معین نماید.
اگر کسی اجیر شود که مثلا در مدت یک سال نمازهای میت را
بخواند و پیش از تمام شدن سال ، بمیرد باید برای نمازهایی
که می دانند به جا نیاورده ، دیگری را اجیر نمایند بلکه برای
نمازهایی که احتمال می دهند به جا نیاروده باید بنابراحتیاط
واجب اجیر بگیرند.
کسی را که برای نمازهای میت اجیر کرده اند، اگر پیش از تمام
کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط
کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت
مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میت بدهند، مثلا اگر
نصف آنها را نخوانده ، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به
ولی میت بدهند، و اگر شرطنکرده باشند، باید ورثه اش از مال
او اجیربگیرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزی واجب
نیست .
اگر اجیر پیش از تمام کردن نمازهای میت بمیرد و خودش
هم نماز قضاداشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی که اجیر
بوده دیگری را اجیر نمایند و اگر چیزی زیاد آمد، در صورتی
که وصیت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند برای تمام نمازهای او
اجیر بگیرند و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز
خودش برسانند.
نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب
است و بایدبه جماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه
السلام غایب است مستحب می باشد. و احتیاطواجب آن
است که آن را به جماعت نخوانند، ولی به قصدرجاء مانع ندارد.
و چنانچه ولی فقیه یا مأذون از طرف او اقامه جماعت
نماید،اشکال ندارد.
وقت نماز عید قربان از اول آفتاب روز عید است تا ظهر.
مستحب است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب
بخوانند و در عیدفطر مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار
کنند و زکات فطره را هم بدهند بعد از نماز عید را
بخوانند.
نماز عید فطر و قربان دو رکعت است که در رکعت اول بعد از
خواندن حمدو سوره باید پنج تکبیر بگوید، و بعد از هر تکبیر
یک قنوت بخواند و بعداز قنوت پنجم تکبیری بگوید و به رکوع
رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد، و دررکعت دوم چهار مرتبه
تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را
بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند
و نماز را سلام دهد
در قنوت نماز عید قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی
بهتر است این دعا را به قصد امید ثواب بخوانند: "اللهم
اهل الکبریاء و العظمة واهل الجود و الجبروت و اهل العفو
و الرحمة و اهل التقوی و المغفرة اسألک بحق هذا الیوم الذی
جعلته للمسمین عیدا و لمحمد صلی الله علیه و آله ذخرا و شرفا
وکرامة و مزیدا ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تدخلنی فی کل
خیر اخلت فیه محمداو آل محمد و ان تخرجنی من کل سوء اخرجت
منه محمدا و آل محمد صلواتک علیه وعلیهم اللهم انی اسألک خیر
ما سألک به عبادک الصالحون و اعوذ بک مما استعاذمنه عبادک
المخلصون ".
مستحب است در نماز عید فطر و قربان قرائت را بلند
بخوانند.
نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول
آن سوره "شمس " (سوره (91 و در رکعت دوم سوره "کاشیه " (سوره
(88 را بخوانند، یا دررکعت اول سوره "سبح اسم " (سوره (87
و در رکعت دوم سوره "شمس " را بخوانند.
مستحب است در روز عید فطر قبل از نماز عید به خرما
افطار کند،و در عید قربان از گوشت قربانی بعد از نماز قدری
بخورد.
مستحب است پیش از نماز عید غسل کند، و دعاهایی که
پیش ازنماز و بعد از آن در کتابهای دعا ذکر شده به امید ثواب
بخواند.
مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن
تکبیرهادستها را بلند کنند و نماز را بلند بخوانند.
بعد از نماز مغرب و عشای شب عید فطر و بعد از نماز صبح
و ظهر وعصر روز عید و نیز بعد از نماز عید فطر مستحب است
این تکبیرها را بگویند:"الله اکبر الله اکبر لا اله الا الله و
الله اکبر الله اکبر و لله الحمد الله اکبرعلی ما هدانا".
مستحب است انسان در عید قربان بعد از ده نماز که اول
آنها نمازظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است
تکبیرهایی را که در مسأله پیش گفته شد بگوید و بعد از آن
بگوید: "الله اکبر علی ما رزقنا من بهیمة الانعام والحمد لله
علی ما ابلانا" ولی اگر عید قربان را در منی باشد مستحب است
بعداز پانزده نماز که اول آنها نماز ظهر روز عید و آخر
آنها نماز صبح روز سیزدهم ذی حجه است ، این تکبیرها را بگوید.
کراهت دارد نماز عید را زیر سقف بخواند.
اگر شک کند در تکبیرهای نماز و قنوتهای آن ، اگر از محل
آن تجاوزنکرده است بنابر اقل بگذارد، و اگر بعد معلوم شود
که گفته بوده اشکال ندارد.
اگر قرائت یا تکبیرات یا قنوتها را فراموش کند و بجا
نیاورد، نمازش صحیح است .
اگر رکوع یا دو سجده یا تکبیرة الاحرام را فراموش کند، نمازش
باطل می شود.
اگر در نماز عید یک سجده یا تشهد را فراموش کند
احتیاطمستحب آن است که بعد از نماز آن را رجاءا بجا آورد،
و اگر کاری کند که برای آن ،سجده سهو در نمازهای یومیه لازم
است ، احتیاطمستحب آن است که بعد از نماز رجاءادو سجده سهو
برای آن نماز بنماید.
نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد، و
دستور آن این است که انسان بعد از نیت ، تکبیر بگوید و یک حمد
و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد،
دوباره یک حمد و یک سوره بخواند، باز به رکوع رود تا پنج
مرتبه ، و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد
ورکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد و تشهد بخواند و سلام
دهد.
در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن
حمد،آیه های یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر
از آن را بخواند وبه رکوع رود و سر بردارد و بدون این که
حمد بخواند قسمت دوم همان سوره را بخواندو به رکوع رود و همین
طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، مثلا به قصدسوره
"قل هو الله احد" بسم الله الرحمن الرحیم بگوید و به رکوع رود،
بعد بایستد وبگوید: "قل هو الله احد" دوباره به رکوع رود و بعد
از رکوع بایستد و بگوید: "الله الصمد" باز به رکوع رود و بایستد
و بگوید: "لم یلد و لم یولد" و برود به رکوع بازهم سربردارد و
بگوید: "و لم یکن له کفوا احد" و بعد از آن به رکوع پنجم رود و
بعداز سربرداشتن ، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول
بجا آورد و بعد ازسجده دوم ، تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
اگر در یک رکعت از نماز آیات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند
و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند، مانعی
ندارد.
چیزهایی که در نماز یومیه واجب و مستحب است ، در نماز آیات
هم واجب و مستحب می باشد، ولی در نماز آیات مستحب است
به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند:
"الصلاة ".
مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید "سمع الله لمن
حمده " و نیزپیش از رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید، ولی بعد
از رکوع پنجم و دهم ، گفتن تکبیر مستحب نیست .
مستحب است پیش از رکوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم
قنوت بخواند،و اگر فقطیک قنوت پیش از رکوع دهم
بخواند، کافی است .
اگر در نماز آیات شک کند که چند رکعت خوانده و فکرش به
جایی نرسد،نماز باطل است .
اگر شک کند که در رکوع آخر رکعت اول است یا در رکوع اول
رکعت دوم ،و فکرش به جایی نرسد، نماز باطل است . ولی اگر مثلا
شک کند که چهار رکوع کرده یا پنج رکوع ، چنانچه برای رفتن
به سجده خم نشده ، باید رکوعی را که شک داردبجا آورده یا نه ،
بجا آورد. واگر برای رفتن به سجده خم شده ، باید به شک
خوداعتنا نکند.
هر یک از رکوعهای نماز آیات رکن است که اگر عمدا یا
اشتباها کم یا زیاد شود، نماز باطل است .
نماز آیات که دستور آن بعدا گفته خواهد شد به واسطه چهار
چیز واجب می شود: اول : گرفتن خورشید. دوم : گرفتن ماه ، اگر چه
مقدار کمی از آنها گرفته شود وکسی هم از آن نترسد. سوم : زلزله ،
اگر چه کسی هم نترسد. چهارم : رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ
و مانند اینها در صورتی که بیشتر مردم بترسند، که
بنابراحتیاطواجب باید برای اینها هم نماز آیات بخوانند.
اگر از چیزهایی که نماز آیات برای آنها واجب است بیشتر از
یکی اتفاق بیفتد انسان باید برای هر یک از آنها یک نماز آیات
بخواند، مثلا اگر خورشیدبگیرد و زلزله هم بشود باید دو نماز
آیات بخواند.
کسی که چند نماز آیات بر او واجب است اگر همه آنها
برای یک چیزبر او واجب شده باشد، مثلا سه مرتبه خورشید گرفته
و نماز آنها را نخوانده است موقعی که قضای آنها را می خواند، لازم
نیست معین کند که برای کدام دفعه آنها باشد وهمچنین است اگر
چند نماز برای رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند اینها
براو واجب شده باشد ولی اگر برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و
زلزله ، یا برای دوتای اینها نمازهایی بر او واجب شده باشد
بنابر احتیاطواجب باید موقع نیت ،معین کند، نماز آیاتی را که
می خواند برای کدام یک آنها است .
چیزهایی که نام آیات برای آنها واجب است در هر شهری اتفاق
بیافتدفقطمردم همان شهر باید نماز آیات بخوانند و بر مردم
جاهای دیگر واجب نیست ، ولی اگر مکان آنها بقدری نزدیک
باشد که با آن شهر یکی حساب شود نماز آیات برآنها هم واجب
است .
از وقتی که خورشید یا ماه شروع به گرفتن می کند انسان باید
نمازآیات رابخواند و بنابر احتیاطواجب باید به قدری
تأخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.
اگر خواندن نماز آیات را به قدری تأخیر بیندازد که آفتاب یا
ماه شروع به باز شدن کند باید نیت ادا و قضا نکند ولی اگر
بعد از باز شدن تمام آن ،نماز بخواند باید نیت قضا نماید.
اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت باشد
ولی انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن یک کعت به
آخر وقت آن مانده باشدباید نیت ادا کند بلکه اگر مدت
گرفتن آنها به اندازه خواندن یک رکعت هم باشد بنابر
احتیاطواجب باید نماز آیات را بخواند و ادا است .
موقعی که زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتفاق می افتد،
انسان باید فورا نماز آیات را بخواند و اگر نخواند معصیت
کرده و تا آخر عمربر او واجب است و هر وقت بخواند ادا
است .
اگر بعد از باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته
بوده بایدقضای نماز آیات را بخواند ولی اگر بفهمد مقداری از
آن گرفته بوده قضا بر اوواجب نیست .
اگر عده ای بگویند که خورشید یا ماه گرفته است چنانچه
انسان از گفته آنان یقین پیدا نکند و نماز آیات نخواند و
بعد معلوم شود راست گفته اند، درصورتی که تمام خورشید یا ماه
گرفته باشد باید نماز آیات را بخواند و اگر دو نفرکه عادل
بودن آنان معلوم نیست بگویند خورشید یا ماه گرفته ، بعد
معلوم شود که عادل بوده اند باید نماز آیات را بخواند، بلکه
اگر معلوم شود که مقداری از آن گرفته احتیاطواجب آن است
که نماز آیات را بخواند.
اگر انسان به گفته کسانی که از روی قاعده علمی وقت گرفتن
خورشید و ماه را می دانند، اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه
گرفته ، بنابر احتیاطواجب باید نماز آیات را بخواند. و
نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه می گیرد وفلان مقدار طول
می کشد، و انسان به گفته آنان اطمینان پیدا کند، بنابر احتیاط
واجب باید به حرف آنان عمل نماید، مثلا اگر بگویند آفتاب
فلان ساعت شروع به بازشدن می کند، احتیاطا باید نماز را تا آن
وقت تأخیر نیندازد.
اگر بفهمد نماز آیاتی را که خوانده باطل بوده ، باید دوباره
بخواند، واگر وقت گذشته قضا نماید.
اگر در وقت نماز یومیه نماز آیات هم بر انسان واجب شود،
چنانجه برای هر دو نماز وقت دارد، هر کدام را اول بخواند اشکال
ندارد، و اگر وقت یکی از آن دو تنگ باشد، باید اول آن را
بخواند، و اگر وقت هر دو تنگ باشد، باید اول نمازیومیه را
بخواند.
اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات است ، چنانچه
وقت نمازیومیه هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند، بعد نماز
آیات را بخواند، و اگر وقت نماز یومیه تنگ نباشد، باید آن را
بشکند و اول نماز آیات ، بعد نماز یومیه رابجا آورد.
اگر در بین نماز آیات بفهمد که وقت نماز یومیه تنگ است ،
باید نمازآیات را رها کند و مشغول نماز یومیه شود و بعد از آن
که نماز را تمام کرد، پیش از انجام کاری که نماز را به هم
بزند، بقیه نماز آیات را از همان جا که رها کرده بخواند.
اگر در حال حیض یا نفاس زن ، آفتاب یا ماه بگیرد و
تا آخرمدتی که خورشید یا ماه باز می شوند در حال حیض یا نفاس
باشد، نماز آیات بر اوواجب نیست و قضا هم ندارد.
نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد، و
دستور آن این است که انسان بعد از نیت ، تکبیر بگوید و یک حمد
و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد،
دوباره یک حمد و یک سوره بخواند، باز به رکوع رود تا پنج
مرتبه ، و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد
ورکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد و تشهد بخواند و سلام
دهد.
در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن
حمد،آیه های یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر
از آن را بخواند وبه رکوع رود و سر بردارد و بدون این که
حمد بخواند قسمت دوم همان سوره را بخواندو به رکوع رود و همین
طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، مثلا به قصدسوره
"قل هو الله احد" بسم الله الرحمن الرحیم بگوید و به رکوع رود،
بعد بایستد وبگوید: "قل هو الله احد" دوباره به رکوع رود و بعد
از رکوع بایستد و بگوید: "الله الصمد" باز به رکوع رود و بایستد
و بگوید: "لم یلد و لم یولد" و برود به رکوع بازهم سربردارد و
بگوید: "و لم یکن له کفوا احد" و بعد از آن به رکوع پنجم رود و
بعداز سربرداشتن ، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول
بجا آورد و بعد ازسجده دوم ، تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
اگر در یک رکعت از نماز آیات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند
و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند، مانعی
ندارد.
چیزهایی که در نماز یومیه واجب و مستحب است ، در نماز آیات
هم واجب و مستحب می باشد، ولی در نماز آیات مستحب است
به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند:
"الصلاة ".
مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید "سمع الله لمن
حمده " و نیزپیش از رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید، ولی بعد
از رکوع پنجم و دهم ، گفتن تکبیر مستحب نیست .
مستحب است پیش از رکوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم
قنوت بخواند،و اگر فقطیک قنوت پیش از رکوع دهم
بخواند، کافی است .
اگر در نماز آیات شک کند که چند رکعت خوانده و فکرش به
جایی نرسد،نماز باطل است .
اگر شک کند که در رکوع آخر رکعت اول است یا در رکوع اول
رکعت دوم ،و فکرش به جایی نرسد، نماز باطل است . ولی اگر مثلا
شک کند که چهار رکوع کرده یا پنج رکوع ، چنانچه برای رفتن
به سجده خم نشده ، باید رکوعی را که شک داردبجا آورده یا نه ،
بجا آورد. واگر برای رفتن به سجده خم شده ، باید به شک
خوداعتنا نکند.
هر یک از رکوعهای نماز آیات رکن است که اگر عمدا یا
اشتباها کم یا زیاد شود، نماز باطل است .
اگر در صفهای جماعت جا باشد، مکروه است انسان تنها
بایستد.
مکروه است مأموم ذکرهای نماز را طوری بگوید که امام
بشنود.
مسافری که نماز ظهر و عشا را دو رکعت می خواند مکروه است
در این نمازها به کسی که مسافر نیست اقتدا کند و کسی که مسافر
نیست مکروه است در این نمازها به مسافر اقتدا نماید.
موقعی که مأموم نیت می کند باید امام را معین نماید، ولی
دانستن اسم او لازم نیست ، مثلا اگر نیت کند اقتدا می کنم به
امام حاضر نمازش صحیح است .
مأموم باید غیر از حمد و سوره همه چیز نماز را خودش بخواند
ولی اگررکعت اول یا دوم او، رکعت سوم یا چهارم امام باشد
باید حمد و سوره را بخواند.
اگر مأموم در رکعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای
حمد و سوره امام را بشنود اگر چه کلمات را تشخیص ندهد،
باید حمد و سوره را نخواندو اگر صدای امام را نشنود،
مستحب است حمد و سوره بخواند ولی باید آهسته بخواند و
چنانچه سهوا بلند بخواند اشکال ندارد.
اگر مأموم بعضی از کلمات حمد و سوره امام را بشنود،
احتیاطواجب آن است که حمد و سوره را نخواند.
اگر مأموم سهوا حمد و سوره بخواند یا خیال کند صدایی را که
می شنود صدای امام نیست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صدای
امام بوده نمازش صحیح است .
اگر شک کند که صدای امام را می شنود یا نه ، یا صدایی بشنود و
نداند صدای امام است یا صدای کس دیگر، می تواند حمد و
سوره بخواند.
مأموم باید در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر، حمد و
سوره نخواند و مستحب است به جای آن ذکر بگوید.
مأموم نباید تکبیرة الاحرام را پیش از امام بگوید بلکه
احتیاطواجب آن است که تا تکبیر امام تمام نشده ، تکبیر نگوید.
اگر مأموم پیش از امام عمدا هم سلام دهد نمازش صحیح
است .
اگر مأموم غیر از تکبیرة الاحرام و سلام چیزهای دیگر نماز
را پیش ازامام بگوید اشکال ندارد ولی اگر آنها را بشنود
یا بداند امام چه وقت می گوید،احتیاطمستحب آن است که پیش
از امام نگوید.
مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می شود کارهای دیگر آن
مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام به جا آورد
و اگر عمدا پیش از امام یامدتی بعد از امام انجام دهد،
معصیت کرده و لی نمازش صحیح است ، اما اگر دردو رکن پشت
سر هم از امام جلو یا عقب بیفتد بنابر احتیاطواجب باید نماز
راتمام کند و دوباره بخواند، اگر چه بعید نیست نمازش صحیح
باشد و فرادی شود.
اگر سهوا پیش از امام سر از رکوع بردارد، چنانچه امام در
رکوع باشدباید به رکوع برگردد و با امام سربردارد و در این
صورت زیاد شدن رکوع که رکن است نماز را باطل نمی کند ولی اگر
به رکوع برگردد و پیش از آن که به رکوع برسد،امام سر بردارد
نمازش باطل است .
اگر اشتباها سر بردارد و ببیند امام در سجده است باید به
سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده این اتفاق بیفتد برای زیاد
شدن دو سجده که رکن است نماز باطل نمی شود.
کسی که اشتباها پیش از امام سر از سجده برداشته هرگاه به
سجده برگردد،و هنوز به سجده نرسیده امام سر بردارد، نمازش
صحیح است ولی اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد، نماز
باطل است .
اگر اشتباها سر از رکوع یا سجده بردارد و سهوا یا به خیال
اینکه به امام نمی رسد به رکوع یا سجده نرود نمازش صحیح
است .
اگر سر از سجده بردارد و ببیند امام در سجده است چنانچه به
خیال این که سجده اول امام است ، به قصد این که با امام سجده
کند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده باید بنابر
احتیاطنماز را تمام کند و از سر بخواند و اگر به خیال اینکه
سجده دوم است به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده احتیاط
آن است که نماز را فرادی تمام نماید اگر چه می تواند متابعت
امام را بکند و به سجده رودو نماز را تمام کند.
اگر سهوا پیش از امام به رکوع رود و طوری باشد که اگر سر
بردارد به مقداری از قرائت امام می رسد، چنانچه سر بردارد و با
امام به رکوع رود نمازش صحیح است .
اگر سهوا پیش از امام به رکوع رود و طوری باشد که اگر برگردد
به چیزی از قرائت امام نمی رسد، واجب است سربردارد و با
امام نماز را تمام کند ونمازش صحیح است اگر چه احوط
استحبابی در این صورت اعاده نماز است ، و اگرسربرندارد تا
امام برسد نمازش صحیح است .
اگر سهوا پیش از امام به سجده رود، واجب است که سر
برداردو باامام به سجده رود و نمازش صحیح است اگر چه
احتیاطاستحبابی دراین صورت اعاده نماز است و اگر برنداشت
نمازش صحیح است .
اگر امام در رکعتی که قنوت ندارد اشتباها قنوت بخواند یا در
رکعتی که تشهد ندارد اشتباها مشغول خواندن تشهد شود مأموم نباید
قنوت و تشهد را بخواندولی نمی تواند پیش از امام به رکوع رود،
یا پیش از ایستادن امام بایستد بلکه باید صبر کند تا قنوت
و تشهد امام تمام شود و بقیه نماز را با او بخواند.
امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل
وحلال زاده باشد و نماز را به طور صحیح بخواند، و نیز اگر
مأموم مرد است امام او هم باید مرد باشد. و اقتدا کردن
بچه ممیز که خوب و بد را می فهمد به بچه ممیز دیگر جایز
نیست . و احتیاطواجب آن است که امام زن نیز مرد باشد.
امامی را که عادل می دانسته ، اگر شک کند به عدالت خود باقی
است یانه ، می تواند به او اقتدا نماید.
کسی که ایستاده نماز می خواند نمی تواند به کسی که نشسته یا
خوابیده نمازمی خواند اقتدا کند و کسی که نشسته نماز می خواند
نمی تواند به کسی که خوابیده نماز می خواند، اقتدا نماید.
کسی که نشسته نماز می خواند می تواند به کسی که نشسته نماز
می خواند اقتداکند و همچنین کسی که خوابیده است می تواند به
کسی که نشسته نماز می خوانداقتداکند ولی کسی که نشسته نماز
می خواند نمی تواند به کسی که خوابیده نمازمی خواند، اقتدا نماید.
اگر امام جماعت به واسطه عذری با تیمم یا با وضوی جبیره ای
نمازبخواند می شود به او اقتدا کرد ولی اگر به واسطه عذری
با لباس نجس نماز می خواندبنابر احتیاطواجب نباید به او
اقتدا کرد.
اگر امام مرضی دارد که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط
خودداری کند بنابر احتیاطواجب نمی شود به او اقتدا کرد.
بنابر احتیاطواجب کسی که مرض خوره یا پیسی دارد،
نباید امام جماعت شود.
