احکام نماز قضا

احکام نماز قضا

مسأله 1491: کسى که نماز واجب خود را، در وقت آن نخوانده، باید قضاى آن را بجا آورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده، یا به جهت مستى و یا بیهوشى نماز نخوانده باشد،ولى نمازهاى یومیه‏اى که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده، قضا ندارد. مسأله 1492: اگر بعد از وقت نماز بفهمد، نمازى که خوانده باطل بوده، باید قضاى آن را بخواند. مسأله 1493: کسى که نماز قضا دارد، باید در خواندن آن کوتاهى نکند، ولى واجب نیست فورا آن را بجا آورد. مسأله 1494: کسى که نماز قضا دارد مىتواند نماز مستحب بخواند. مسأله 1495: اگر انسان احتمال دهد که نماز قضایى داشته باشد، یا نمازهایى را که خوانده صحیح نبوده، مستحب است احتیاطا قضاى آن را بجا آورد. مسأله 1496: قضاى نمازهاى یومیّه که در اداى آنها ترتیب شرط است، مانند ظهر و عصر از یک روز و مغرب و عشا از یک شب، باید به ترتیب خوانده شود و در غیر آن بنا بر احتیاط مستحب ترتیب را مراعات نماید. مسأله 1497: اگر بخواهد قضاى چند نماز غیر یومیه، مانند نماز آیات را بخواند، یا مثلاً بخواهد قضاى نماز یومیه و نماز غیر یومیه را بخواند، لازم نیست آنها را به ترتیب بجا آورد. مسأله 1498: اگر ترتیب نمازهایى را که نخوانده فراموش کند، بنا بر احتیاط مستحب طورى آن را بخواند که یقین کند به ترتیب قضا شده بجا آورده است، مثلاً اگر قضاى یک نماز ظهر و یک نماز مغرب، بر او واجب است و نمىداند کدام اول قضا شده، بنا بر احتیاط اول یک نماز مغرب و بعد از آن یک نماز ظهر و دوباره نماز مغرب را بخواند، یا اوّل یک نماز ظهر و بعد از آن یک نماز مغرب و دوباره نماز ظهر را بخواند، تا یقین کند، هرکدام که اول قضا شده اول خوانده است، ولى اگر نمازهایى که ترتیب آنها را فراموش کرده، به قدرى زیاد باشد که اگر بخواهد به ترتیب بخواند خیلى مشقّت دارد، احتیاط لازم نیست. مسأله 1499: اگر نماز ظهر یک روز و نماز عصر روز دیگر، یا دو نماز ظهر و یا دو نماز عصر قضا شده باشد و نداند کدام اول قضا شده است، چنانچه دو نماز چهار رکعتى بخواند به نیّت اینکه اولى، قضاى نماز روز اول و دومى قضاى نماز روز دوم باشد کافى است. مسأله 1500: اگر یک نماز ظهر و یک نماز عشا، یا یک نماز عصر و یک نماز عشا قضا شود و نداند کدام اول قضا شده است، بنا بر احتیاط مستحب طورى آنها را بخواند که یقین کند به ترتیب بجا آورده است، مثلاً اگر یک نماز ظهر و یک نماز عشا از او قضا شده و اول را نمىداند، اول یک نماز ظهر بعد یک نماز عشا دوباره یک نماز ظهر بخواند، یا اول یک نماز عشا، بعد یک نماز ظهر و دوباره یک نماز عشا بخواند. مسأله 1501: کسى که مىداند یک نماز چهار رکعتى نخوانده، ولى نمىداند نماز ظهر است یا عصر، اگر یک نماز چهار رکعتى به نیّت قضاى نمازى که نخوانده، بجا آورد کافى است. مسأله 1502: کسى که پنج نماز پشت سرهم، از او قضا شده و نمىداند اوّلى آنها کدام است، بنا بر احتیاط مستحب ترتیب را مراعات نماید، یعنى نه نماز به ترتیب بخواند، مثلاً از نماز صبح شروع کند و بعد از آنکه ظهر، عصر، مغرب و عشا را خواند، دو مرتبه نماز صبح، ظهر، عصر و مغرب را بخواند و اگر شش نماز پشت سرهم از او قضا شده و اولى آنها را نمىداند، ده نماز به ترتیب قضا کند و همینطور براى هریک نماز که به نمازهاى قضاى او، اضافه مىشود در صورتى که پشت سرهم قضا شده باشد، یک نماز بر مقدارى که گفته شد اضافه نماید، مثلاً اگر هفت نماز او قضا شده و اولى آنها را نمىداند، یازده نماز، به ترتیب بجا آورد. مسأله 1503: کسى که مىداند نمازهاى پنجگانه او، هرکدام از یک روز قضا شده و ترتیب آنها را نمىداند، بنا بر احتیاط مستحب ترتیب را مراعات نماید، یعنى پنج شبانه روز نماز بخواند. و اگر شش نماز از شش روز، از او قضا شده، شش شبانه روز نماز بخواند و همچنین براى هر نماز که به نمازهاى قضاى او اضافه شود یک شبانه روز بیشتر بخواند، تا یقین کند به ترتیبى که قضا شده بجا آورده است، مثلاً اگر هفت نماز از هفت روز نخوانده باشد، هفت شبانه روز قضا نماید. مسأله 1504: کسى که مثلاً چند نماز صبح یا چند نماز ظهر، از او قضا شده و شماره آنها را نمىداند، مثلاً نمىداند که سه، یا چهار و یا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافى است، ولى اگر شماره آنها را مىدانسته و فراموش کرده، بنا بر احتیاط مستحب به قدرى نماز بخواند تا یقین کند تمام آنها را خوانده است، مثلاً اگر فراموش کرده چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد بیشتر از ده تا نبوده، بنا بر احتیاط ده نماز صبح بخواند. مسأله 1505: کسى که یک نماز قضا یا بیشتر از روزهاى پیش دارد، لازم نیست اول آن را بخواند و بعد مشغول نماز آن روز شود. و همچنین اگر یک نماز یا بیشتر، از همان روز از او قضا شده باشد، امّا بنا بر احتیاط مستحب نماز قضاى آن روز را، پیش از نماز ادا بخواند. مسأله 1506: اگر در بین نماز، یادش بیاید یک نماز یا بیشتر، از همان روز از او قضا شده، چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نیت را به نماز قضا برگرداند، بنا بر احتیاط مستحب، نیت نماز قضا کند، مثلاً اگر در نماز ظهر پیش از تمام شدن رکعت دوم یادش بیاید نماز صبح آن روز قضا شده، در صورتى که وقت نماز ظهر تنگ نباشد، مىتواند نیت را به صبح برگرداند و آن را دو رکعتى تمام کند، سپس نماز ظهر را بخواند، ولى اگر وقت تنگ است یا نمىتواند نیت را به نماز قضا برگرداند، مثلاً در رکوع رکعت سوم نماز ظهر، یادش بیاید نماز صبح را نخوانده، که اگر بخواهد نیت نماز صبح کند، یک رکوع که رکن است زیاد مىشود، نباید نیت را به قضاى صبح برگرداند. مسأله 1507: اگر از روزهاى گذشته، نمازهاى قضا دارد و یک نماز یا بیشتر نیز از همان روز قضا شده، چنانچه براى قضاى تمام آنها وقت ندارد، یا نمىخواهد همه را در آن روز بخواند، بنا بر احتیاط مستحب، نماز قضاى آن روز را پیش از نماز ادا بخواند، ولى اگر مىخواهد ترتیب مستحب را مراعات نماید بعد از خواندن قضاى نمازهاى سابق، دوباره نماز قضایى را که در آن روز پیش از نماز ادا خوانده، بجا آورد. مسأله 1508: تا وقتى انسان زنده است، اگرچه از خواندن نمازهاى قضاى خود عاجز باشد، دیگرى نمىتواند نمازهاى او را قضا نماید. مسأله 1509: نماز قضا را با جماعت مىشود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا. و لازم نیست هردو یک نماز را بخوانند، مثلاً اگر نماز قضاى صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند، اشکال ندارد. مسأله 1510: مستحب است بچه ممیّز را، یعنى بچه‏اى که خوب و بد را مىفهمد، به نماز خواندن و عبادتهاى دیگر عادت دهند، بلکه مستحب است او را به قضاى نمازها نیز تمرین دهند و جایز است، کودکان نماز جماعت برپا کنند و کودکى پیشنماز آنان شود.

نماز قضاى پدر و مادر

مسأله 1511: اگر پدر و مادر نماز و روزه خود را بجا نیاورده باشند، چنانچه از روى نافرمانى، ترک نکرده و مىتوانسته‏اند قضا کنند، بر پسر بزرگتر واجب است آن را بعد از مرگشان بجا آورد، یا براى آن اجیر بگیرد. و اگر بدون عذر ترک کرده باشند، بنا بر احتیاط واجب بر پسر بزرگتر است آن را قضا کند. و همچنین روزه‏اى که در سفر نگرفته اند، اگرچه نمىتوانسته‏اند قضا کنند، بنا بر احتیاط واجب پسر بزرگتر قضا نماید، یا براى آن اجیر بگیرد. مسأله 1512: اگر پسر بزرگتر، شک دارد پدر و مادرش، نماز و روزه قضا داشته‏اند یا نه، چیزى بر او واجب نیست. مسأله 1513: اگر پسر بزرگتر بداند پدر و مادرش، نماز قضا داشته‏اند و شک کند بجا آورده‏اند یانه، بنا بر احتیاط مستحب باید قضا نماید. مسأله 1514: اگر معلوم نباشد پسر بزرگتر کدام است، بنا بر احتیاط نماز و روزه پدر و مادر را بین خودشان قسمت کنند، یا براى انجام آن، قرعه بزنند. مسأله 1515: اگر میّت وصیت کرده باشد براى نماز و روزه او اجیر بگیرند، بعد از آنکه اجیر، نماز و روزه او را به طور صحیح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چیزى واجب نیست. مسأله 1516: اگر پسر بزرگتر، بخواهد نماز پدر و مادر را بخواند، باید به تکلیف خود عمل کند، مثلاً قضاى نماز صبح، مغرب و عشاى مادر را باید بلند بخواند. مسأله 1517: کسى که خودش نماز و روزه قضا دارد، اگر نماز و روزه پدر و مادر نیز، بر او واجب شود، هرکدام را اول بجا آورد صحیح است. مسأله 1518: اگر پسر بزرگتر، هنگام مرگ پدر یا مادر، نابالغ و یا دیوانه باشد، وقتى بالغ شد یا عاقل گردید، باید نماز و روزه پدر و مادر را قضا نماید و چنانچه پیش از بالغ شدن بمیرد، بر پسر دوم چیزى واجب نیست. مسأله 1519: اگر پسر بزرگتر، پیش از آنکه نماز و روزه پدر یا مادر را قضا کند بمیرد، بر پسر دوم چیزى واجب نیست.